De term het nieuwe werken heeft de afgelopen jaren sterk aan populariteit gewonnen. In het verlengde van het nieuwe werken ligt de vraag: “Wat is effectiever? Medewerkers aansturen op basis van controle of op basis van vertrouwen?”
Medewerkers controleren of vertrouwen
Medewerkers loslaten werkt!
Met onze organisatie Effectory voeren we jaarlijks een groot aantal medewerkersonderzoeken uit. De resultaten van deze onderzoeken geven inzicht in de belangrijke eigenschappen van een duurzaam succesvolle organisatie. Binnen een duurzaam succesvolle organisatie is het voor medewerkers echt mogelijk om een verschil te maken. Zij krijgen de ruimte om verbeteringen die ze signaleren ook daadwerkelijk te realiseren. Medewerkers worden met een duidelijke richting binnen afgesproken kaders losgelaten met als resultaat: gemotiveerde medewerkers en flexibele organisaties die snel kunnen inspelen op veranderende omstandigheden. Op basis van het succes van deze organisaties, zien we dat aansturen op basis van vertrouwen werkt.
Medewerkers loslaten werkt niet?
Wat gebeurt er als u medewerkers vanaf morgen volledig los laat en er op vertrouwt dat het goed komt?
Een groot aantal organisaties in Nederland is jarenlang primair aangestuurd op basis van controle. Een aantal van hen gaat nu relatief ‘ineens’ over naar aansturing op basis van vertrouwen. Vaak geïnspireerd door het nieuwe werken, mogelijke kostenbesparing en nieuwe technische mogelijkheden. Veel van deze organisaties ervaren juist het tegenovergestelde van de eerder genoemde succesvolle organisaties. Sturen op basis van vertrouwen werkt niet of werkt niet goed genoeg.
Met veel organisaties zijn we in gesprek over hun prestaties. Het meer loslaten van medewerkers is hierbij een steeds terugkerend onderwerp. Veel organisaties willen hun medewerkers meer loslaten en meer aansturen op basis van vertrouwen. Hoe pak je dit als organisatie aan?
Om de discussie goed op gang te krijgen, stellen we vaak de volgende vraag:
“Wat gebeurt er als u medewerkers vanaf morgen volledig los laat en er op vertrouwt dat het goed komt?”
Soms krijgen we positieve reacties. Meestal ondervinden we weerstand bij onze gesprekspartners. Wat natuurlijk logisch is. De vraag is erg zwart-wit gesteld. Wanneer u uw medewerkers van de een op de andere dag volledig los laat, dan is de kans groot dat dit niet werkt. Toch zien we dat veel organisaties onbewust en onbedoeld deze strategie toepassen. Ik zal u dit uitleggen aan de hand van een voorbeeld.
Vandaag is de grote dag. U gaat een kindje leren fietsen. U zet het kleine fietsje met de standaard open op straat neer, doet een stap naar achteren en vertrouwt er op dat het goed komt. Uw zoon, dochter neefje of nichtje kijkt u vragend aan. U doet helemaal niks! U stuurt immers op basis van vertrouwen.
Hoe hoog schat u de kans dat hij of zij fluitend wegfietst? Wat gebeurt er met de wil en motivatie om te fietsen naarmate deze situatie langer voortduurt?
Onbewuste strategie
Organisaties die overgaan van het aansturen op basis van controle naar aansturen op basis van vertrouwen, passen bovenstaande strategie vaak onbewust toe. De randvoorwaarden worden geschept (flexplekken, thuiswerken, sturen op output, et cetera). Alleen… leidinggevende en medewerkers kunnen nog onvoldoende omgaan met de nieuwe mix van vrijheid en verantwoordelijkheid. Blijven de resultaten achter, dan wordt dit door cynici al snel gezien als de bevestiging dat het loslaten van medewerkers en het sturen op vertrouwen niet werkt. Is dat wel terecht?
Een andere strategie
Ik kan mij nog goed herinneren dat mijn zoontje voor het eerst ging fietsen. Eerst gaf ik hem een aantal concrete aanwijzingen over welke handelingen hij moest doen. De uitvoering van deze handelingen hebben we samen op een rustig tempo geoefend. Net zo lang tot hij alle handelingen onder de knie had. Tijdens het oefenen hield ik hem natuurlijk stevig vast, zodat hij niet zou vallen.
Langzaam heb ik het aantal instructies afgebouwd en ben ik hem meer gaan aanmoedigen. Op een bepaald moment kon mijn zoontje zelfstandig fietsen. Zelf had hij dit nog niet in de gaten. “Papa, je houdt me vast hè?!”, riep hij. Trouw hield ik een vinger op zijn schouder. Ik werd enthousiast en moedigde hem nog harder aan. Hij ging steeds sneller fietsen en toen… liet ik hem los. Trots en vol vertrouwen fietste hij weg.
“Wat zou er gebeuren als organisaties bij het binnen kaders loslaten van medewerkers dezelfde strategie gebruiken, als wanneer je een kind leert fietsen?”
Controle of vertrouwen
Ik geloof dat organisaties optimaal functioneren wanneer medewerkers de juiste mix van vrijheid en verantwoordelijkheid ervaren. Aansturen op basis van vertrouwen is op de lange termijn absoluut het meest duurzaam. Het zorgt voor succesvolle, flexibele en innovatieve organisaties. Medewerkers willen graag bij dit soort organisaties werken.
Blijf in contact
Aansturen op basis van vertrouwen is alleen niet hetzelfde als het ineens volledig loslaten van medewerkers. Het is een traject dat je samen met je medewerkers ingaat. Het vraagt zowel van de organisatie, leidinggevenden als medewerkers een andere set overtuigingen en een ander gedrag. Training en begeleiding zijn hierbij essentieel.
Het is belangrijk dat iedereen op zoek gaat naar een nieuwe balans tussen vrijheid en verantwoordelijkheid. Alleen wanneer je tijdens deze zoektocht continu in contact blijft met je medewerkers, zie je wat er nodig is om ze een stap verder te brengen in hun zoektocht. Alleen dan zie je welke begeleiding, leiderschapsstijl of aansturing er op dat moment nodig is.
Tip! De klassieker situationeel leidinggeven van Ken Blanchard geeft concrete handvatten voor medewerkers en leidinggevende tijdens deze verandering.
E-book: Eerlijk over zelfsturing. De organisatie transitie van Effectory
Heb jij interesse in zelfsturing? Wij delen het eerlijke verhaal over de transitie naar zelfsturing, gebaseerd op onze eigen ervaringen.
Downloaden