Ongemotiveerde ouderen, wat nu?

Arne Barends

Heeft u uw standpunt al bepaald? De verhoging van de AOW-leeftijd is een belangrijk onderwerp bij de komende verkiezingen op 9 juni. De verplichting om twee jaar langer door te werken, is voor velen een heikel punt. Ook de politieke partijen zijn verdeeld. Uit onderzoek van Effectory blijkt dat medewerkers die na hun pensioengerechtigde leeftijd bewust besluiten door te werken, op meerdere fronten beter scoren dan medewerkers uit de jongere leeftijdsklassen. Hoe je het ook wendt of keert, vanuit dat opzicht is het doorwerken na je 65ste lang zo gek nog niet. Prachtig allemaal, maar wat te doen met de minder gemotiveerde ouderen?

Waardevolle 65+’ers

Uit ons onderzoek blijkt dat de groep 65+’ers die op dit moment nog werkt een 7,9 scoort op engagement. De voornaamste reden achter de hogere scores is de motivatie. Mensen die nu na hun 65ste doorwerken, hebben daar bewust voor gekozen. Ze willen zelf graag doorwerken. Geëngageerde medewerkers zijn zeer waardevol voor de organisatie en hebben een ultieme mix van affectieve betrokkenheid en intrinsieke motivatie. Ze zetten een stapje extra. Bij deze oudere generatie is het met name belangrijk dat ze positief en energiek zijn en hun kennis en ervaring graag met anderen delen.

Bijna-met-pensioen effect

Opvallend zijn de lagere scores voor de leeftijdsgroep die daar net onder zit: medewerkers tussen de 55 en 65 jaar. We zien dat veel medewerkers in de leeftijdscategorie vlak vóór de huidige AOW-leeftijd blijven werken uit plichtmatigheid. Ook omdat er voor hen weinig alternatieven zijn. Het zijn de laatste jaren voordat zij met pensioen gaan. Ze werken duidelijk naar het einde toe.

Tweedeling

Het zijn zeker niet alle ouderen waarbij dit effect optreedt. Dat getuigt juist de groep zeer geëngageerde 65+’ers. We zien een duidelijke tweedeling. Zo komt in ons onderzoek naar voren dat er een relatief groot aantal ouderen is die minder gemotiveerd en zelfs cynisch zijn. Terwijl het vaak juist de duurdere groep medewerkers binnen een organisatie betreft. Juist bij veel oudere medewerkers signaleren we een afname van zowel de energie als de relevante werkervaring, terwijl het salaris onverminderd hoog is. De toegevoegde waarde komt dan in het gedrang. Tijd dus om een bewust ouderenbeleid te voeren.

Weet wat er speelt

Naast het op peil houden van de energie van oudere medewerkers, is het belangrijk om te zorgen dat kennis up-to-date blijft. Ondanks de jarenlange ervaring zien we dat vakinhoudelijke kennis door technologische innovaties vaak aan waarde verliest. Jongeren kunnen zich dan ook minder goed spiegelen aan de oudere generatie, wat natuurlijk zonde is. Ook worden zij in hun doorstroom belemmerd doordat posities binnen de organisatie bezet blijven. De eerste stap van ouderenbeleid is, om die reden, het in kaart brengen van de organisatie. Waar in de organisatie spelen welke krachten en wat zijn de gevolgen voor de medewerkers? Dit inzicht wordt verkregen met een goed opgezet medewerkersonderzoek. Vervolgens is het van belang om te kijken hoe je met behulp van de lokale managers de productiviteit en motivatie van medewerkers kunt verbeteren.

Verras uzelf en uw medewerkers

Aangezien oudere medewerkers veelal bij hun werkgever blijven, is het belangrijk om hun toegevoegde waarde zo groot mogelijk te laten zijn. Voor sommige medewerkers lijkt het erg laat om hun betrokkenheid en motivatie nog naar een hoger niveau te krijgen. Maar laat uzelf en de medewerkers verrassen en probeer eens een nieuwe aanpak. Begrip en kennis van behoeften en achterliggende redenen is hierbij van groot belang. Op die manier kunt u de waarde van ouderen voor uw organisatie en de maatschappij vergroten. Zie daarbij de ouderen die intrinsiek gemotiveerd zijn en (nog steeds) de drive hebben om zich in te zetten voor de organisatie niet over het hoofd. Een doordacht ouderenbeleid houdt op gedegen wijze rekening met alle ouderen binnen uw organisatie.

Leeftijdsbewust personeelsbeleid

Door uw beleid bewust af te stemmen op verschillende leeftijden binnen de organisatie en door te weten wat er waar speelt in de organisatie, kunt u de motivatie en betrokkenheid gericht sturen. Vitaliteit is een belangrijk aspect binnen een leeftijdsbewust beleid. Daarbij moet niet alleen de fysieke conditie in ogenschouw worden genomen, maar vooral de mentale kracht van ouderen. Tot de eindstreep is het verstandig om het plezier in het werk voorop te stellen. Juist voor ouderen is plezier in de werkzaamheden bepalend voor de vitaliteit én motivatie. Hierdoor kunnen zowel de senioren op de werkvloer als de organisatie zelf nog veel voldoening uit de laatste arbeidsjaren halen.