Sociale veiligheid: Hét ingrediënt voor innoverend organiseren

Leon van Keulen

Je mag schitteren. Je mag falen. Je bent niet bang om nieuwe ideeën te opperen, vernieuwend te zijn, te zorgen voor verandering. Bovendien ben je niet bang om fouten te maken, mis te grijpen. Als we iets kunnen leren van organisaties die voorop lopen is het wel dat zij dit uitsluitend doen, omdat zij een omgeving en sfeer weten te creëren waarin het geoorloofd is om onderuit te gaan. Fout na fout, misser na misser. Vervolgens evalueren ze deze fouten en zetten ze stappen naar een betere kwaliteit. Bouwen op de schouders van je mede-collega’s, op je eigen fouten en op je kwetsbaarheid om eigen fouten toe te geven. Deze redenatie kan men beschouwen als gemeengoed, maar toch zien we dat in veel organisaties dit ver verwijderd is van de werkelijkheid.

Sociale veiligheid: Hét ingrediënt voor innoverend organiseren

Hoe kan mijn organisatie innovatiever worden?

Heel veel organisaties vragen mij hoe ze innovatiever kunnen worden. Ze denken groots en dromen. Niets mis met deze ambitie en hang naar ontwikkeling. Als ik vervolgens aangeef dat het belangrijk is om te kijken naar hoe medewerkers met elkaar omgaan, of ze plezier in het werk hebben en betrokken zijn bij de organisatie, beginnen ze vaak te lachen. Ik heb me vaak afgevraagd waar die lach vandaan komt.

Sociale actoren achterwege laten om te verbeteren

Ik merk dat sociale actoren niet geregeld mee worden genomen in de formule om de organisatie te verbeteren. Het zijn organisaties die sterk kijken naar effectiviteit, productie draaien en de cijfers die vooral zwart moeten kleuren. Niets mis mee. Vooral doorgaan om het voortbestaan van de organisatie veilig te stellen.

Innoveren fysiek faciliteren

Wat menigeen niet beseft is het belang van de sociale kracht van de organisatie. Innovatie gaat niet over een nacht ijs. Het is een proces, waar naast de fysieke faciliteiten met name de sociale actoren een rol spelen. Met een business-unit ‘innovatie’ ga je het niet redden. Dan heb je als organisatie innovatie fysiek gefaciliteerd; door de snelste internetverbinding, het meest multidimensionale smartboard dat van alle werkplekken makkelijk bedienbaar is. Waar je geen rekening mee hebt gehouden is dat die producten pas gaan werken als het door de juiste handen wordt bediend.

Twee tips om sociale onveiligheid binnen teams te doorbreken

Sociale veiligheid

Nieuwe mensen aannemen dan maar? Dat kan, maar is niet noodzakelijk. Van groot belang is het creëren van een sociaal veilige cultuur. Een cultuur waarbij collega’s de ruimte voelen om nieuwe ideeën te opperen, om feedback te geven en fouten te maken. Nu hoor ik u denken: Sociale veiligheid? Wat soft! Echter, sociale veiligheid is verre van soft. Het is een situatie waarin men op professionele gronden gelauwerd dan wel aangerekend mag worden. In een sociaal veilige omgeving wordt namelijk het meeste verwacht van individuele teamleden. Op dagelijkse basis wordt feedback gegeven, worden ideeën ontwikkeld én worden fouten gemaakt. In een sociaal veilige omgeving dienen verantwoordelijkheden en gedrag gekanaliseerd te worden in een richting die ten goede komt aan zowel de persoonlijke als de teamontwikkeling. Grenzen van ieder kunnen worden opgezocht en geëvalueerd. Op basis daarvan worden ontwikkeldoelen bepaald. Het is niet de persoon zelf die hierbij wordt aangesproken, maar de verantwoordelijkheden en het gedrag van de persoon. Dit noemen we ook wel de ‘professionele kant’ van de persoon. Vanuit de professionele kant van de persoon is het makkelijker feedback geven, is het makkelijker om fouten toe te geven en is het makkelijker om met nieuwe ideeën te komen.

Innoveren dan maar!

Kwetsbaarheid, openheid en direct contact komen door sociale veiligheid op één lijn te staan met ontwikkeling en innovatie. In een sociaal veilige omgeving gaat het niet om persoonlijke randzaken, maar om de professionaliteit die je samen met je team uitstraalt. Een omgeving waarin je mag schitteren. Waar je mag falen. Waar nieuwe ideeën, open feedback en fouten samen de ingrediënten vormen voor innoverend organiseren.