In de zorgsector wordt tegenwoordig een steeds groter beroep gedaan op vrijwilligers. Door de stijgende zorgkosten en een toenemend aantal hulpbehoevende ouderen, wordt ‘de vrijwilliger’ een steeds belangrijker onderdeel van zorgorganisaties. Ook de overheid schenkt steeds meer aandacht aan deze vorm van ‘informele zorg’ en stelt, onder het mom van de ‘activerende verzorgingsstaat’, dat burgers een steeds actievere bijdrage moeten leveren aan zorg en welzijn. Vrijwilligers worden steeds belangrijker voor zorginstellingen en krijgen daarmee een groter aandeel in de kwaliteit van de zorg. Het is daarom van groot belang dat zorginstellingen aandacht besteden aan vrijwilligers en in kaart brengen hoe zij het vrijwilligersbeleid kunnen optimaliseren.
Vrijwilligers in de Zorg
Vrijwilligers: de stand van zaken
Er zijn tegenwoordig ongeveer 450.000 vrijwilligers werkzaam binnen de zorgsector. Dat komt neer op 8 procent van de Nederlandse beroepsbevolking. Dit aantal is al lange tijd stabiel. Echter door de toename van hulpbehoevenden enerzijds en de vraag van zorgorganisaties naar onbetaalde arbeid anderzijds, is de druk op vrijwilligers groot. Zo blijkt ook dat veel zorgorganisaties het tegenwoordig lastiger vinden om genoeg vrijwilligers aan te trekken.
Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en vrijwilligers
Deze druk op vrijwilligers zal toenemen door het huidige overheidsbeleid. Met de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) zet de overheid namelijk steeds meer in op zelfredzaamheid van de hulpbehoevende en eigen verantwoordelijkheid van de hulpgevende. Ze verwacht hiermee dat de hulpbehoevende een groter beroep doet op het eigen sociaal netwerk en dat de Nederlandse burger zich meer inzet voor de zorg van de medemens. Het uitgangspunt is om de stijgende kosten in de gezondheidszorg te dempen, zonder dat dit de kwaliteit van de zorg vermindert. Vrijwilligers vormen een kosteloze bijdrage aan de kwaliteit van de zorg. Het belang van deze groep mag daarom niet onderschat worden.
Belang van vrijwilliger
Vrijwilligers kennen over het algemeen een sterke intrinsieke motivatie. Ze doen vrijwilligerswerk om iets te kunnen betekenen voor een ander zonder daar een directe connectie mee te hebben. Hun werkzaamheden kenmerken zich dan ook door veel cliëntcontact. Vrijwilligers zijn daarmee een belangrijke aanvulling op professionals: ze nemen werk uit handen en bieden extra ondersteuning aan de cliënt. Door dit gegeven vormen zij een uiterst belangrijke schakel in het waarborgen én verbeteren van de kwaliteit van de zorg, iets waar zorgorganisaties steeds meer nadruk op leggen.
“Vrijwilligers vormen een uiterst belangrijke schakel in het waarborgen én verbeteren van de kwaliteit van de zorg”
Koester de vrijwilliger
Zorgorganisaties zijn zich bewust van de kracht van de vrijwilliger en doen een steeds groter beroep op deze groep medewerkers. Juist omdat het voor veel organisaties moeilijk is om voldoende vrijwilligers te werven, worden vrijwilligers steeds breder ingezet. Dit onderstreept het feit dat het belangrijk is om enerzijds de huidige vrijwilligers te behouden en anderzijds toekomstige vrijwilligers aan te trekken. In beide gevallen is het van groot belang de vrijwilliger te koesteren en met hen in gesprek te gaan over eventuele verbeterpunten in de organisatie. Ook als het gaat om de cruciale samenwerking tussen professional en vrijwilliger. Door dat gesprek te faciliteren, laat de zorgorganisatie zien dat ze hun vrijwilligers serieus nemen. Bovendien kan de organisatie het vrijwilligersbeleid op een juiste manier integreren in het totale organisatiebeleid.